Input samenleving voor de Voedselvisie van Gooise Meren

26 apr 2024

zittend publiek luistert naar presentator

UPDATE 2 oktober 2024: de samenvatting van de concept beleidsnota Voedseltransitie Gooise Meren is te lezen op: https://bestuur.gooisemeren.nl/fileadmin/plannen_en_projecten/Voedselvisie/update-beleidsontwikkeling-voedseltransitie-in-gooise-meren-definitief.pdf

De komende tijd rond de gemeente de beleidsontwikkeling af, begin 2025 wordt het voedselbeleid aangeboden aan de gemeenteraad.

UPDATE 2 juli 2024: Donderdagavond 19 september organiseert onze beweging samen met de gemeente een derde bijeenkomst over de op te stellen Voedselvisie. We gaan toetsen of de visie, beleidsdoelstellingen en focusgebieden herkenbaar en in lijn zijn met de door deelnemers meegegeven informatie uit de eerdere avonden. Met Wouter Bakker van de School for Change gaan we aan de slag met de vraag: hoe nu verder? Hoe realiseren we de veranderingen die bijdragen aan een andere manier van voedsel produceren en consumeren in Gooise Meren. Inschrijven is niet meer mogelijk voor deze bijeenkomst.

Op 19 maart zijn voor de tweede bijeenkomst wederom meer dan 50 inwoners, organisaties, boeren, politieke partijen, lokale voedselinitiatieven en ambtenaren bij elkaar gekomen om in gesprek te gaan over de Voedselvisie van Gooise Meren. Deze keer ging het over wat iedereen kan bijdragen om de ambities waar te nemen. Wie en wat heb je ervoor nodig? En waarbij heb je de gemeente nodig?

Wil je weten wat er in de eerste bijeenkomst is besproken, lees dan dit artikel. Gedurende de tweede avond is besproken hoe de samenwerking van bottom-up initiatieven en top-down beleid eruit ziet en zou moeten zien. Initiatiefnemers, organisaties, ondernemers en de gemeente hebben verteld hoe zij werken aan hun ambities en welke rol zij voor zichzelf zien. Hoe kan een lokale Voedselvisie volgens hen bijdragen aan een duurzame toekomst? En op welke manier willen alle partijen samenwerken. Zoals bij de eerste bijeenkomst zijn er aan de hand van 4 ambities presentaties gegeven over wat er in onze gemeente al gebeurt, waarna we in break-out sessies ons verder verdiept hebben in de vragen rondom de 4 ambities.

man houdt microfoon vast — Boer Frans-Jan ter Beek

Wat gebeurt er al in onze gemeente?

Op 19 maart waren er presentaties van onderstaande ondernemers en initiatieven.

Frans-Jan ter Beek, boer bij Ter Beek Melkvee uit Muiderberg vertelde over de samenwerking met het groencollectief Muiderberg op zijn land.
Marco Wisse, directeur GRZ bij Vivium Zorggroep uit Naarden legde uit hoe belangrijk gezond voedsel is voor mensen die herstellend zijn.
Léon Goedhart, bottelaar en oprichter bij de Perserij uit Muiden. Léon haalt appels en peren op bij particulieren en maakt er sappen en ciders van.
Susanne de Raaij van Biobite uit Bussum, maakt op haar locatie in Bussum biologische krachtkoeken.

"Botsen en schuren hoort er onvermijdelijk bij"

Ella van Dongen, bestuurslid Groen Links Gooise Meren, een Grootouder voor het Klimaat én aanwezig op beide bijeenkomsten: "Onze wethouder Barbara Boudewijnse, portefeuillehouder voor Circulaire Economie, legde uit dat zij deze zoektocht naar de rol van de gemeente in dit proces samen wil doen met de betrokken partijen en dat zijn wij allemaal. Waar willen we heen? De Voedselvisie is een groot onderdeel van de circulaire economie en ze benadrukte dat de gemeente het belangrijk vindt om een gezonde en duurzame visie te hebben. Dat we deze vooral met elkaar vorm en inhoud moeten geven en dat we in een tijd leven van veel veranderingen waarin niemand in de kou mag staan. Er zijn immers verschillende geluiden en meningen over hoe we verder moeten. Of dit nu gaat over de boeren, het aanbod in onze supermarkten, de dure biologische producten of het bewustzijn over voeding en gezondheid".

"Na presentaties van lokale initiatieven en ondernemers, gingen we uiteen in break-out sessies om ideeën op te halen voor bijdragen en benodigdheden om de doelen te behalen. Ook al was niet iedereen het eens met elkaar, het botsen en schuren hoort er onvermijdelijk bij, toch volgden er respectvolle gesprekken. Alle input werd opgeschreven door deelnemers en begeleiders en wordt verwerkt en meegenomen in het schrijven van de Voedselvisie. De reden dat mensen werd gevraagd hun mening op te schrijven is om niet alleen conclusies van de sessies vast te leggen, maar ook de gedachtes die daarvan het uitgangspunt vormen. Zo krijgen we het perspectief van de mensen die minder snel in een groep iets zeggen goed mee. Dan geeft een meer gelaagd beeld van wat er speelt".

Plenaire terugkoppeling break-out sessies

1) Wat heb je nodig voor een natuurinclusieve, lokale voedselvoorziening?

Als je natuurinclusief voedsel wilt produceren heb je meer ruimte nodig. Zo simpel is het. Dat is een behoorlijk beperkende factor in Nederland en vooral in Gooise Meren. Je hebt partijen nodig die dáár juist aan kunnen bijdragen. Dit kunnen ook partijen zijn waar je minder snel aan zou denken zoals bv. Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. De gemeente Gooise Meren zou open moeten staan voor het idee om grond uit het economisch verkeer te onttrekken. En je zou ook over de gemeentegrens kunnen kijken en structureel samenwerken met boeren uit bijvoorbeeld Flevoland.

Als je een primair agrarische productie volledig naar natuurinclusief wilt omschakelen heb je eigenlijk een ongelimiteerde overheidsgarantie nodig. Want natuurinclusieve landbouw heeft een groot ondernemersrisico. Dat kan en wil de bij de bijeenkomst aanwezige lokale, agrarische sector niet dragen. Er is van oudsher geen intensieve veeteelt in Gooise Meren. Vanuit deze sector wordt gevraagd om waardering voor het werk dat ze nu doen.

2) Hoe realiseer je een gezonde, lokale voedselomgeving die bereikbaar is voor iedereen?

Hier werd de nadruk gelegd op goede voorlichting en het ontwikkelen van een speels en interessant educatief aanbod. Vaak gaan ouders liever met hun kinderen naar bv. de Efteling dan op bezoek bij een boerderij. Het is belangrijk dat scholen en kinderdagverblijven actief betrokken worden om dat te veranderen. Denk aan kooklessen met voedsel uit eigen moestuin en het aanbieden van gezonde keuze in kantine en opvanglocatie. Het zou goed zijn als lokale organisaties en bedrijven lokaal geproduceerd voedsel inkopen en aanbieden aan klant of personeel. Door op te schalen wordt ook de verkoopprijs lager en breder bereikbaar.

Cartoon met rode appeltjes die gezocht worden — Cartoon: Geert Gratama

3) Hoe voorkom je voedselverspilling en benut je reststromen maximaal?

Het zou goed zijn als er een lokale coöperatie komt waar inwoners en ondernemers reststromen van voedsel kunnen brengen of door ondernemers laten ophalen om er nieuwe producten van te maken. Zoals bv. de Perserij uit Muiden dat doet door in de gemeente appels en peren op te halen en te verwerken tot sappen en ciders. Belangrijk is dat de gemeente hiervoor één of meerdere locaties faciliteert, het vergunningsproces begeleidt en samenwerkt met andere lokale netwerken. Het zou goed zijn als er veel meer gecomposteerd gaat worden. Zowel in de eigen achtertuin als in bv. wormenhotels in de openbare ruimte.

4) Hoe kunnen we een lokale, duurzame voedseleconomie initiëren, stimuleren en opschalen?

Er zou meer samenwerking moeten komen tussen de huidige, lokale voedsel initiatieven. Denk bv. aan de Groenteclub, Taste Before You Waste, Vers van 't Land en scholen die moestuinen hebben. Zodoende kunnen deze initiatieven van elkaar leren en elkaar versterken. De zichtbaarheid van deze initiatieven moet worden vergroot, zodat meer inwoners er gebruik van gaan maken. Er zou vanuit o.a. de gemeente (financiële) ondersteuning en waardering moeten zijn voor duurzame voedsel initiatieven. Ook zou er meer zichtbaarheid moeten komen voor verkooppunten van -veelal- lokaal voedsel zoals gepubliceerd op deze pagina.

Een ander punt dat veel genoemd werd, was goede voorlichting aan de inwoners van onze gemeente. Ze er bewust van maken dat natuurinclusief geproduceerd voedsel vitaler, meer gezond voedsel oplevert. Bij de voorlichting is het belangrijk vooral ook de jongeren, ondernemers en zorginstellingen te betrekken. En een groot aantal deelnemers zou graag willen dat er weer een wekelijkse biologische markt komt.

Hoe nu verder?

De uitkomsten van beide avonden worden verwerkt in de Voedselvisie van Gooise Meren. Alle aanwezigen ontvangen een verslag met de verwerkte input van beide avonden die wordt gebruikt voor de Voedselvisie. Het maken van nieuw beleid vergt tijd en we zijn gebonden aan processen die bij een gemeente horen.

Tijdens beide avonden is uitgesproken dat de aanwezigen het belangrijk vinden dat de gemeente meer van dit soort avonden organiseert om te verbinden en het netwerk te versterken. Daarin wordt gehoor gegeven en nog voor de zomer volgt een volgende bijeenkomst. Dan zullen we naast het geven van een update over het beleid Voedselvisie, ook samen een gemeenschappelijk actieplan per ambitie formuleren.