Deze maand presenteerde Tom van Nouhuys, directeur van stichting Pampus, grootse duurzame plannen voor dit unieke forteiland. Uniek omdat het eiland uit de 19e eeuw één van de eerste landwinningsprojecten was die Nederland zo kenmerken, maar ook omdat Pampus al vanaf die tijd volledig zelfvoorzienend is.
UNESCO erkend werelderfgoed Pampus is als onderdeel van de Stelling van Amsterdam in 1895 gebouwd om Nederland te beschermen tegen indringers. Pampus is een inspirerend museumfort waar je ook nog lokaal geteeld kunt eten en trekt zo'n 60 tot 70 duizend bezoekers per jaar.
Pampus gaat duurzaam vooruit naar de toekomst; circulair, zelfvoorzienend en groen. Met de kenmerkende architectuur en cultuurhistorische waarden van Pampus als inspiratiebron. De systematische aanpak van het project is afgeleid van het zelfvoorzienende karakter van Pampus in 1895 en van de hele Stelling van Amsterdam, die ook gericht was op zelfvoorziening. De stichting is al acht jaar bezig de ambitieuze plannen vorm te geven die deze maand gepresenteerd werden, speciaal aan omwonenden.
Het Kompas van Pampus
In de plannen wordt balans gezocht tussen vier E’s uit het Kompas van Pampus.
Erfgoed. Alle veranderingen en aanpassingen moeten aansluiten bij het historische verhaal. Zo wordt het eiland weer opgebouwd zoals het oorspronkelijk bedoeld was. Maar dan nét aangepast. Het oorspronkelijke kolenveld wordt bijvoorbeeld nu bedekt met zonnepanelen. En de originele bergloods komt terug in een nieuw duurzaam jasje. Deze vernieuwde energiepositieve bergloods wordt dan wel weer gebouwd op de oude fundering.
Energietransitie. Er wordt niet alleen met panelen gewerkt, maar ook met een biovergister. Deze is al in bedrijf en wordt liefdevol de stalen koe Bertha genoemd door het team. Bertha eet GFT afval en vermaalt het tot biogas en biowater dat weer gebruikt wordt. Het biogas wordt gebruikt om mee te koken in de keuken, het biowater gaat weer terug als plantenvoeding voor de moestuin. Ook komen er twee windmolens op het eiland te staan, hier was een lange lobby voor nodig maar de twee lage windmolens (15 meter hoog) leveren niet alleen energie, ze passen ook in het oorspronkelijke gezicht van Pampus.
De E van Exploitatie, is belangrijk om ook financieel zelfvoorzienend te kunnen zijn.
De vierde E van Educatie geldt niet alleen voor scholen en onderwijs maar het vernieuwde, duurzame Pampus van straks biedt mooi lesmateriaal voor bedrijven die het ook anders willen. Daarbij wil Pampus voor de bezoekers de inspirerende plek zijn Tom noemde nog een vijfde E, die van ecologie, want alles gaat in harmonie met Moeder Natuur.
Water uit het IJmeer wordt omgezet naar drinkwater
Het programma bestaat uit een aantal deelprojecten, waarvan de voortgang live te volgen is omdat het eiland voor bezoek open blijft. Nog dit jaar wordt de eigen drinkwaterzuiveringsinstallatie gebouwd; een ingenieus systeem met op alle punten impact op duurzaamheid. Het water wordt uit het IJmeer gehaald, en vervolgens op het eiland gefilterd door zuiverend zand, nanofilters en UV desinfectie waarna het klaar is voor gebruik. Dit scheelt een hoop tripjes naar het vasteland (vermindering CO2 uitstoot) en uiteindelijk een hoop centen natuurlijk. In fase twee is het plan om schoon water terug te gaan geven aan het IJmeer en daarmee is de cirkel rond. Ook gaat er dan gewerkt worden aan een fossielvrije vloot. Dit jaar zal als eerste stap een elektrische werkboot toegevoegd worden aan de vloot.
Het is een enorm avontuur voor Pampus, om volledig om te gaan naar 100% duurzaam. Maar wat een mooi avontuur!
Winterlicht
Van 4 november tot 17 december kun je naar het pop-up restaurant Winterlicht op Pampus dat dit jaar in het teken staat van 'van zout naar zoet'.
