Het Willem de Zwijger College in Bussum, energiecoöperatie Wattnu en onze werkgroep duurzaam onderwijs heeft havisten uit de tweede klas vier dagen ondergedompeld in het thema energie. Wethouder Boudewijnse trapte de week af, leerlingen zijn naar het forteiland Pampus gegaan om meer te weten te komen over hoe ze daar met water, voedsel en energie om gaan. Opmerkelijk dat best veel leerlingen niet eerder op het prachtige Pampus zijn geweest. Ben je er zelf nooit geweest? Ga, het is echt bijzonder om te zien en sowieso leuk om een boottochtje vanaf Muiden te maken.
Praktijkopdracht
Leerlingen hebben workshops gevolgd van energiecoaches van Wattnu over energiebesparing, stroomverbruik en zonne-energie. En als klap op de vuurpijl zijn ze op bezoek geweest bij een aantal monumentale en/of markante gebouwen in Bussum zoals Filmhuis Bussum, de Tindalvilla, het oude postkantoor, de Wilhelminakerk, de Bommelburcht, het gemeentehuis en de Spieghelkerk. De opdracht? Onderzoek hoe je kunt verduurzamen, rekening houdend met het unieke karakter en de bijzondere kenmerken van zo’n gebouw?
Duurzaam ontwerp Filmhuis
Meerdere groepjes dertien- en veertienjarigen zijn aan de slag gegaan met het verduurzamen van het filmhuis. Tijl: "Aan de achterkant van het filmhuis hebben we zonnepanelen geplaatst. Aan de voorkant mag het niet omdat het een monument is, panelen mag je vanaf de weg niet zien. Wel hebben we op een stukje dak aan de voorkant panelen geplaatst omdat je die niet kunt zien vanaf de Brediusweg. We hebben het filmhuis vergroend, dat neemt CO2 op. Ook het dak boven de filmzalen is vergroend, dat isoleert goed en vangt regenwater op. Dat kun je weer gebruiken voor bijvoorbeeld de toiletten".
Andere leerlingen hadden voor het filmhuis gordijnen met een extra isolatie laag bedacht en zonnepanelen in de vorm van een filmposter. Een projectgroep had bij een bezoek aan Wilhelminakerk gehoord dat de pijpleidingen zorgen voor veel warmte verlies. Ze bedachten om deze te isoleren met isolatiemateriaal gemaakt van van jeans restafval om de pijpleidingen heen om zo warmteverlies tegen te gaan. Ook een grote ventilator in de Wilhelminakerk om de warme lucht naar beneden te 'duwen' was een mooie oplossing.
Enorm lichtgevend kruis op Wilhelminakerk
Veel projectgroepen bedachten reguliere oplossingen. Maar een belangrijk doel van de creatieve workshop is juist ook een out-of-the-box duurzame oplossing te bedenken. Zo bedacht een projectgroep om het huidige verbod op zonnepanelen op de zichtbare kant van een historisch gebouw te omzeilen door een enorm lichtgevend kruis op de Wilhelminakerk te zetten, gemaakt van zonnepanelen. Een andere groep had bedacht dat de stoelen in het Filmhuis warm worden als je erop zit. Waarom lichaamswarmte niet gebruiken voor bijvoorbeeld de stroomvoorziening van de airco? Op de Spieghelkerk is het idee om een stuk dak te vervangen voor interactieve, doorzichtige zonnepanelen. Kerkgangers en andere bezoekers kunnen dan boter-kaas-en-eieren spelen via de panelen.
Zonnepanelen op historische gebouwen. Ja of nee?
Adrian: "Op de toren van het Filmhuis hebben we reflecterende tape aangebracht. Overdag laadt dat op en geeft 's avonds licht". Die tape mag dan wel van de gemeente? Tijl: "Ja, want overdag zie je het niet en in de avond ziet het er heel tof verlicht uit".
Wat vind je ervan dat je van de gemeente op gebouwen met een beschermd stads- of dorpsgezicht geen zonnepanelen mag plaatsen? Adrian: "Het moet er wel mooi uitzien en als je zonnepanelen aan de voorkant plaatst dan ziet dat er niet heel mooi uit denk ik". Wat is meer belangrijk? Dat we met z'n allen nog kunnen blijven leven op deze aarde of dat het er mooi uit ziet? Tijl: "Ik vind die regel echt bullshit. De natuur is veel belangrijker". Luca: "Je kunt ook aan de gemeente voorstellen om oranje panelen of dakpannen met zonnecellen te gebruiken zodat het niet opvalt en er dus wel aan de voorkant energie opgewekt kan worden". Het merendeel van de leerlingen vindt dat het moet worden toegestaan dat er zonnepanelen kunnen worden geplaatst op historische gebouwen en monumenten.
"Leerlingen leren ook wat je zélf kunt doen"
Els Petri, docent Frans, is nauw betrokken geweest bij de projectweek. Waarom is gekozen voor het onderwerp energie? Els: "Wij zijn een UNESCO school. Leerlingen moeten natuurlijk de reguliere vakken beheersen maar nog belangrijker is dat ze zich bewust worden van hun omgeving, wat ze te wachten staat en wat ze daar zelf aan kunnen doen. Deze week draait niet om wat de politiek moet doen maar wat je zélf kunt doen".
"Leerlingen nemen wat ze in deze week geleerd hebben ook mee naar huis. Ze lichten ouders in en worden zich ervan bewust wat thuis al is verduurzaamd". Komen leerlingen dan bij je terug met verhalen? Els: "Ja maar ook wat er niet mag. Sommige leerlingen wonen in beschermde panden waar je aan de voorzijde geen zonnepanelen mag plaatsen. Bij de creatieve workshop van Maaike Uitenbroek hebben leerlingen gezien dat het ook op heel veel andere manieren kan dan de standaard zwarte zonnepanelen. Dat is voor veel leerlingen echt een eye opener geweest denk ik. Een leuke duurzame oplossing vond ik de schommel gemaakt van duurzame en circulaire materialen voor kinderdagverblijf de Bommelburcht. De schommel wekt energie op als hij in beweging is. Bijzonder om te zien hoe geconcentreerd leerlingen ouderwets aan het knippen en plakken waren tijdens de creatieve workshop. Lekker om even iets met je handen te doen. Straks als we een Montessori school zijn gaan we elke periode afsluiten met een projectweek".
Maquettes zijn te zien op Open Monumentendag
Alle ideeën zijn gedeeld met de bezochte gebouwen. In het weekend van 10 en 11 september kun je bij Bensdorp op de Nieuwe Spiegelstraat in Bussum, de creatieve uitingen van de leerlingen bewonderen tijdens de Open Monumentendag Gooise Meren. Dit jaar is het thema duurzaamheid.
